Bánh xu xê hay còn gọi là bánh phu thê, là một món bánh truyền thống đã gắn liền với văn hóa ẩm thực Việt Nam qua nhiều thế hệ. Với ý nghĩa sâu sắc về tình nghĩa vợ chồng son sắt và sự chung thủy, chiếc bánh này thường xuất hiện trong các dịp lễ trọng đại như cưới hỏi, giỗ chạp hay đơn giản là món tráng miệng ngọt ngào trong bữa cơm gia đình. Bài viết này từ NAN N KABAB sẽ hướng dẫn bạn chi tiết cách làm bánh xu xê tại nhà, đảm bảo vị ngon truyền thống.
Lịch sử và ý nghĩa bánh xu xê
Bánh xu xê hay bánh phu thê là tên gọi cho một loại bánh truyền thống có nguồn gốc từ vùng Đình Bảng, Bắc Ninh. Tương truyền, bánh được ra đời từ thời vua Lý Anh Tông, gắn liền với câu chuyện về tình nghĩa vợ chồng nhà vua khi chinh chiến. Chiếc bánh này được xem là biểu tượng của sự son sắt, gắn bó thủy chung, luôn đi cùng nhau như đôi vợ chồng. Vì ý nghĩa sâu sắc đó, bánh phu thê không chỉ là một món ăn mà còn là một lễ vật quan trọng trong các nghi thức cưới hỏi, thể hiện mong ước về một cuộc sống hôn nhân bền vững, hạnh phúc viên mãn.
Chiếc bánh nhỏ bé này không chỉ mang hương vị ngọt ngào, dẻo dai mà còn chứa đựng cả một nét đẹp văn hóa lâu đời của người Việt. Mỗi chiếc bánh đều được làm thủ công tỉ mỉ, từ khâu chọn nguyên liệu đến khâu gói bánh, đều thể hiện sự khéo léo và tâm huyết của người làm bánh. Đây là lý do vì sao bánh xu xê luôn được trân trọng và giữ gìn như một phần không thể thiếu trong kho tàng ẩm thực truyền thống.
Nguyên liệu làm bánh xu xê chuẩn vị tại nhà
Để làm ra những chiếc bánh xu xê thơm ngon, dẻo dai tại nhà, việc chuẩn bị đầy đủ và chất lượng các nguyên liệu là yếu tố vô cùng quan trọng. Bạn cần cân nhắc kỹ lưỡng từng thành phần để đảm bảo hương vị truyền thống và độ thành công của món bánh. Dưới đây là danh sách chi tiết các nguyên liệu cần thiết cho cả phần nhân và phần vỏ bánh.
Chuẩn bị cho phần nhân bánh
Phần nhân bánh là linh hồn của chiếc bánh phu thê, mang đến vị bùi béo đặc trưng và sự hấp dẫn cho món ăn. Để làm nhân, bạn sẽ cần chuẩn bị 70 gram đậu xanh không vỏ, loại hạt đã được tách vỏ sẵn sẽ giúp tiết kiệm thời gian chế biến. Thêm vào đó là 50 gram đường để tạo độ ngọt hài hòa, 30 gram dừa nạo sợi tươi hoặc dừa sấy khô tùy theo sở thích cá nhân để tăng thêm vị béo và mùi thơm tự nhiên. Một nửa thìa cà phê dầu dừa sẽ giúp nhân bánh mềm mượt và thơm hơn, đồng thời nửa thìa cà phê bột năng được thêm vào để tạo độ kết dính, giúp nhân bánh dễ vo viên và không bị rời rạc. Cuối cùng, một chút muối sẽ làm nổi bật hương vị tổng thể và cân bằng độ ngọt của nhân bánh.
Chuẩn bị cho phần vỏ bánh
Vỏ bánh là lớp áo bên ngoài, quyết định độ dai, giòn và trong suốt của bánh xu xê. Các nguyên liệu chính bao gồm 150 gram bột năng, đây là loại bột không thể thiếu để tạo độ dẻo và trong cho vỏ bánh. Để vỏ bánh có thêm chút độ giòn lạ miệng, bạn sẽ cần 20 gram tinh bột ngô. Độ ngọt của vỏ bánh được điều chỉnh bằng 40 gram đường, đảm bảo không quá ngọt để hòa quyện với phần nhân. Khoảng 450 ml nước lọc là lượng nước cần thiết để pha bột, giúp hỗn hợp đạt độ sệt mong muốn. Cuối cùng, 10 gram vừng trắng rang sẵn sẽ được rắc lên bánh trước khi hấp để tăng thêm mùi thơm và vẻ đẹp hấp dẫn cho thành phẩm. Một chút muối nhỏ cũng sẽ được thêm vào để cân bằng vị cho vỏ bánh.
Các nguyên liệu cơ bản làm bánh xu xê truyền thống
- Tuyệt Chiêu Biến Tấu Món Ngon Từ Ức Gà Đậm Đà Hấp Dẫn
- Bí Quyết Nấu Món Thịt Bò Xào Cà Chua Thơm Ngon Chuẩn Vị
- Bí Quyết Làm Chân Gà Rút Xương Sốt Cay Thơm Ngon Đậm Đà
- Công thức Cá Chép Om Dưa Chua Chuẩn Vị NAN N KABAB
- Bí Quyết Nấu Bún Ốc Hà Nội Đậm Đà Khó Cưỡng
Hướng dẫn chi tiết cách làm bánh xu xê (bánh phu thê)
Thực hiện cách làm bánh xu xê không quá phức tạp nếu bạn nắm vững từng bước. Từ việc chế biến nhân đậu xanh đến pha chế vỏ bánh và hấp chín, mỗi công đoạn đều cần sự tỉ mỉ để tạo ra chiếc bánh phu thê hoàn hảo.
Chế biến nhân đậu xanh bùi béo
Đầu tiên, bạn cần vo sạch 70 gram đậu xanh, sau đó ngâm chúng trong nước ấm khoảng 2 đến 3 giờ đồng hồ. Việc này sẽ giúp hạt đậu nở mềm, rút ngắn thời gian hấp chín. Sau khi ngâm, rửa lại đậu xanh thật sạch và cho vào nồi hấp trên lửa vừa. Đậu sẽ chín mềm và bở tơi sau khoảng 20 đến 30 phút. Khi đậu còn nóng, bạn nhanh chóng lấy ra và nghiền nhuyễn. Để nhân bánh đạt độ dẻo mịn, bạn có thể dùng muỗng, nĩa hoặc cho vào máy xay sinh tố.
Tiếp theo, bắc chảo chống dính lên bếp với lửa nhỏ. Cho toàn bộ phần đậu xanh đã nghiền vào chảo, sau đó thêm 50 gram đường, 30 gram dừa nạo sợi, ½ thìa cà phê dầu dừa, ½ thìa cà phê tinh chất vani và một chút muối. Đảo đều hỗn hợp liên tục. Trong một bát nhỏ, hòa tan ½ thìa bột năng với một muỗng nước lọc rồi từ từ đổ vào chảo đậu. Sên nhân đậu xanh trên lửa nhỏ khoảng 15 phút, hoặc cho đến khi hỗn hợp đặc lại, mềm dẻo và không còn dính chảo nữa thì tắt bếp. Cho nhân ra một âu riêng và dùng màng bọc thực phẩm bọc kín sát mặt để tránh nhân bị khô. Khi nhân đã nguội hoàn toàn, bạn chia thành từng phần nhỏ khoảng 15-20 gram và vo tròn.
Đậu xanh sau khi hấp chín và nghiền nhuyễn để làm nhân bánh phu thê
Pha chế vỏ bánh dẻo thơm
Để làm vỏ bánh xu xê, bạn chuẩn bị một chiếc âu lớn sạch. Cho 150 gram bột năng, 20 gram tinh bột ngô, 40 gram đường và một chút muối vào âu. Từ từ thêm 450 ml nước lọc vào, vừa thêm vừa khuấy đều tay bằng phới lồng để bột tan hoàn toàn và không bị vón cục, đảm bảo hỗn hợp vỏ bánh mịn màng.
Sau khi hỗn hợp bột đã đồng nhất, bắc chảo lên bếp và đổ hỗn hợp bột đã pha vào. Vặn lửa nhỏ và dùng phới lồng khuấy liên tục, đều tay. Bạn cần khuấy không ngừng nghỉ để bột không bị cháy hoặc dính chảo. Tiếp tục khuấy cho đến khi bột bắt đầu sánh lại, hơi đặc và khi nhấc phới lên thấy bột chảy xuống thành dòng liên tục là được. Nhấc chảo bột ra khỏi bếp, lúc này bột có thể hơi lợn cợn nhẹ. Hãy dùng phới lồng khuấy mạnh tay thêm một lần nữa để các nguyên liệu hòa quyện hoàn toàn, tạo thành một hỗn hợp đồng nhất, sánh mịn. Nếu muốn tạo màu cho vỏ bánh, bạn có thể thêm một ít màu thực phẩm hoặc màu tự nhiên từ lá dứa, hoa đậu biếc vào giai đoạn này và khuấy đều.
Hấp bánh và những mẹo nhỏ
Trước khi hấp, bạn cần chuẩn bị nồi hấp và làm nóng nước. Trong lúc chờ nước sôi, hãy tiến hành đóng bánh vào khuôn. Phết một lớp dầu dừa mỏng vào lòng khuôn bánh để chống dính. Với mỗi khuôn, bạn cho khoảng 20 gram bột vỏ bánh đã chuẩn bị vào trước, sau đó đặt viên nhân đậu xanh đã vo tròn vào chính giữa. Tiếp tục phủ thêm khoảng 20 gram bột vỏ lên trên để che kín phần nhân. Lặp lại thao tác này cho đến khi hết toàn bộ nguyên liệu.
Khi nước trong nồi hấp đã sôi mạnh, bạn xếp từng chiếc bánh vào xửng hấp một cách cẩn thận. Hấp bánh xu xê cách thủy trên lửa vừa trong khoảng 5 đến 7 phút. Dấu hiệu nhận biết bánh chín là khi phần vỏ bánh chuyển sang màu trong suốt, bạn có thể nhìn rõ nhân đậu xanh bên trong. Sau khi bánh chín, lấy ra khỏi nồi hấp và để nguội hoàn toàn trước khi lấy bánh ra khỏi khuôn. Điều này giúp bánh giữ được hình dáng đẹp mắt và không bị biến dạng.
Biến tấu bánh xu xê với màu sắc và hình thức độc đáo
Ngoài cách làm bánh xu xê truyền thống, bạn hoàn toàn có thể sáng tạo thêm để tạo ra những chiếc bánh có màu sắc và hình thức độc đáo, phù hợp với sở thích cá nhân hoặc các dịp đặc biệt.
Làm bánh xu xê màu vàng tự nhiên
Để tạo màu vàng đẹp mắt cho bánh xu xê, bạn có thể sử dụng các nguyên liệu tự nhiên hoặc màu thực phẩm. Nếu chọn phương pháp tự nhiên, bạn chỉ cần thêm khoảng ½ muỗng cà phê bột dành dành vào phần nguyên liệu làm vỏ bánh. Khi pha bột vỏ, hãy hòa tan bột dành dành với khoảng 50ml nước rồi cho vào cùng với bột năng, tinh bột ngô và các nguyên liệu khác. Sau đó, tiếp tục đun trên lửa vừa và thực hiện các bước như công thức cơ bản. Bột dành dành sẽ tạo ra màu vàng tươi tự nhiên và an toàn cho sức khỏe.
Trong trường hợp sử dụng màu thực phẩm, sau khi đã nhấc chảo bột vỏ ra khỏi bếp và khuấy đều, bạn chỉ cần thêm vài giọt màu thực phẩm màu vàng vào hỗn hợp bột. Khuấy đều cho đến khi màu lan tỏa khắp bột và đạt được độ đậm nhạt mong muốn. Với cách này, bạn có thể dễ dàng điều chỉnh màu sắc để chiếc bánh phu thê có vẻ ngoài hấp dẫn, bắt mắt hơn.
Gói bánh xu xê bằng lá chuối truyền thống
Bánh xu xê gói bằng lá chuối mang một hương vị thơm thoang thoảng đặc trưng, vô cùng truyền thống và gần gũi. Để thực hiện, bạn cần chuẩn bị thêm những miếng lá chuối tươi sạch. Lá chuối nên được rửa sạch và cắt thành từng miếng có kích thước đều nhau, phù hợp để gói bánh. Sau đó, đun sôi một nồi nước và nhúng nhanh các miếng lá chuối vào chần sơ qua. Bước này giúp lá mềm hơn, dễ gói và không bị rách. Vớt lá ra, lau thật khô trước khi sử dụng.
Sau khi đã hoàn thành phần nhân và vỏ bánh theo công thức cơ bản, bạn lấy một miếng lá chuối, phết một lớp dầu dừa mỏng lên mặt lá để chống dính và tăng thêm hương thơm. Đặt một thìa bột vỏ lên trên lá, tiếp theo là viên nhân đậu xanh, rồi phủ thêm một thìa bột vỏ nữa lên trên nhân. Cẩn thận cuộn lá chuối lại, sau đó gấp chặt hai đầu bánh để tạo hình. Lặp lại quá trình này cho đến khi hết nguyên liệu. Cuối cùng, xếp bánh đã gói vào nồi hấp và hấp trong khoảng 10 đến 15 phút, tùy thuộc vào kích cỡ của bánh. Bánh xu xê gói lá chuối khi bóc ra không chỉ thơm ngon mà còn mang đậm nét văn hóa Việt.
Cách làm bánh xu xê không cần khuôn chuyên dụng
Nếu bạn không có sẵn khuôn làm bánh xu xê chuyên dụng, đừng lo lắng! Vẫn có nhiều cách sáng tạo để tạo hình cho những chiếc bánh phu thê thơm ngon. Sau khi hấp chín, bánh xu xê thường được gói chặt trong màng bọc thực phẩm để định hình vuông vắn hoặc tròn đều. Bạn có thể chuẩn bị một miếng màng bọc thực phẩm với kích thước vừa đủ, trải phẳng lên mặt bàn, rắc một ít vừng trắng đã rang lên trên màng bọc. Đặt chiếc bánh đã hấp chín và nguội hoàn toàn lên lớp vừng, sau đó gói bánh thật chặt tay để định hình thành khối vuông vắn hoặc hình tròn tùy ý. Lớp vừng sẽ dính vào bánh, tạo thêm hương vị và sự hấp dẫn.
Ngoài ra, bạn hoàn toàn có thể tận dụng các vật dụng có sẵn trong bếp để hấp bánh mà không cần khuôn. Ví dụ, những chiếc ly thủy tinh nhỏ, chén sứ có lòng sâu, hoặc thậm chí là khuôn cupcake bằng giấy đều có thể dùng làm khuôn hấp bánh thay thế. Chỉ cần phết một lớp dầu ăn mỏng vào lòng các vật dụng này trước khi cho bột và nhân vào, sau đó hấp chín như bình thường. Sau khi bánh nguội, bạn nhẹ nhàng lấy bánh ra và tiến hành gói bằng màng bọc thực phẩm. Việc linh hoạt trong cách tạo hình giúp ai cũng có thể thực hiện cách làm bánh xu xê tại nhà một cách dễ dàng.
Sáng tạo với cách hấp bánh xu xê bằng chén thủy tinh hoặc khuôn cupcake
Kỹ thuật gói bánh xu xê trong lá chuối mang hương vị đặc trưng
Yêu cầu thành phẩm của bánh xu xê
Một chiếc bánh xu xê đạt chuẩn sau khi hoàn thành phải có phần vỏ trong suốt, có thể nhìn thấy rõ ràng phần nhân đậu xanh béo ngậy bên trong. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được độ dai dai, giòn giòn lạ miệng của vỏ bánh, hòa quyện cùng vị ngọt nhẹ nhàng của đường và vị béo bùi, thơm lừng của dừa nạo cùng đậu xanh của nhân bánh. Tổng thể hương vị phải hài hòa, không quá ngọt gắt mà vẫn giữ được sự thanh mát đặc trưng.
Đặc biệt, bánh phu thê ngon nhất khi được ăn nguội. Nhiều người còn cho rằng, bánh làm hôm trước, để qua một ngày đêm ở nhiệt độ phòng hoặc trong tủ lạnh, khi mang ra thưởng thức sẽ càng dẻo, mềm và có độ giòn nhẹ hấp dẫn hơn. Hương vị của bánh sẽ trở nên đậm đà và hòa quyện hơn sau một khoảng thời gian “nghỉ”, mang đến trải nghiệm ẩm thực truyền thống đích thực.
Những lưu ý quan trọng khi làm và bảo quản bánh xu xê
Để quá trình làm bánh xu xê tại nhà diễn ra suôn sẻ và cho ra thành phẩm hoàn hảo, việc nắm vững những lưu ý nhỏ nhưng quan trọng là điều cần thiết. Từ khâu lựa chọn nguyên liệu đến cách bảo quản và những mẹo vặt khi làm bánh đều góp phần quyết định chất lượng của món bánh phu thê truyền thống này.
Bí quyết chọn nguyên liệu hoàn hảo
Khi làm bánh xu xê, việc lựa chọn nguyên liệu đóng vai trò then chốt. Nếu bạn không thích vị dừa nạo, hoàn toàn có thể bỏ qua nguyên liệu này và tăng thêm lượng đậu xanh trong phần nhân bánh để giữ nguyên độ đầy đặn. Đối với phần vỏ bánh, tinh bột ngô giúp tạo độ giòn nhất định. Nếu bạn ưa thích bánh phu thê chỉ có độ dai mềm đặc trưng mà không có chút giòn nào, bạn có thể loại bỏ tinh bột ngô khỏi công thức. Ngoài ra, nếu muốn phần vỏ bánh có thêm hương vị dừa nạo, bạn có thể thêm khoảng 30 gram dừa nạo sợi vào hỗn hợp bột vỏ khi đang đun trên bếp, khuấy đều cho đến khi bột đặc lại. Điều này sẽ giúp vỏ bánh thơm và béo hơn.
Cách bảo quản bánh xu xê luôn tươi ngon
Bánh xu xê có thể bảo quản ở nhiệt độ phòng trong khoảng 1 đến 2 ngày, miễn là tránh ánh nắng trực tiếp và nơi có độ ẩm cao. Để kéo dài thời gian bảo quản, bạn nên cho bánh vào ngăn mát tủ lạnh. Bánh có thể giữ được độ tươi ngon trong khoảng 4 đến 5 ngày khi được bảo quản lạnh. Khi muốn thưởng thức, bạn chỉ cần lấy bánh ra và cho vào lò vi sóng khoảng 30 giây để làm nóng lại, hoặc để bánh nguội tự nhiên và ăn trực tiếp. Lưu ý rằng, nếu bạn giảm lượng đường trong công thức hoặc sử dụng ít đường hơn so với chỉ dẫn, bánh sẽ dễ hỏng hơn, đặc biệt trong điều kiện thời tiết nóng ẩm của Việt Nam. Đường không chỉ tạo vị ngọt mà còn là một chất bảo quản tự nhiên giúp bánh giữ được lâu hơn.
Mẹo nhỏ giúp bánh phu thê thành công mỹ mãn
Để bánh phu thê của bạn thành công như ý, có một vài mẹo nhỏ mà bạn nên ghi nhớ. Sau khi khuấy bột vỏ bánh xong, nếu muốn tạo nhiều màu sắc khác nhau, bạn có thể chia bột thành nhiều phần và thêm màu thực phẩm hoặc màu tự nhiên vào từng phần riêng biệt. Ngoài nhân đậu xanh, bạn cũng có thể thay thế bằng nhân hạt sen để tạo ra hương vị mới lạ. Khi tạo màu cho vỏ bánh, hãy thêm màu từ từ từng chút một. Bắt đầu với một lượng nhỏ, nếu màu còn nhạt thì thêm tiếp, tránh cho quá nhiều màu cùng lúc sẽ làm bánh có màu quá đậm, không được đẹp mắt. Trong quá trình hấp bánh, hãy giữ lửa vừa để nước sôi lăn tăn, tránh lửa quá lớn làm bánh bị sôi trào hoặc nát. Một mẹo quan trọng khác là lót một lớp khăn sạch trên miệng nồi hấp trước khi đậy nắp. Lớp khăn này sẽ giúp hấp thụ hơi nước ngưng tụ, ngăn không cho nước rơi ngược xuống bánh làm bánh bị nhão hoặc mất đi độ trong suốt. Cuối cùng, hãy luôn ngâm và rửa đậu xanh thật sạch, loại bỏ những hạt bị hư hỏng để đảm bảo chất lượng và hương vị tốt nhất cho thành phẩm bánh xu xê.
Câu hỏi thường gặp về cách làm bánh xu xê
Bánh xu xê có nguồn gốc từ đâu và tên gọi khác là gì?
Bánh xu xê có nguồn gốc từ vùng Đình Bảng, Bắc Ninh, Việt Nam. Món bánh này còn được biết đến rộng rãi với tên gọi bánh phu thê. Cả hai tên gọi đều mang ý nghĩa về tình nghĩa vợ chồng, sự gắn kết và chung thủy.
Tại sao bánh xu xê lại có màu trong suốt?
Vỏ bánh xu xê chủ yếu được làm từ bột năng. Khi bột năng được nấu chín và hấp, cấu trúc tinh bột sẽ thay đổi, tạo ra độ trong suốt đặc trưng. Việc khuấy bột đều tay và hấp đúng nhiệt độ cũng góp phần quan trọng giúp bánh đạt được độ trong như ý.
Làm thế nào để nhân đậu xanh không bị khô hoặc cứng?
Để nhân đậu xanh mềm dẻo, bạn cần ngâm đậu đủ thời gian (2-3 giờ) trước khi hấp cho đậu thật mềm bở. Khi sên nhân, hãy đảm bảo sên trên lửa nhỏ, đều tay và thêm một chút dầu dừa hoặc dầu ăn để giữ độ ẩm. Không sên quá lâu sẽ làm nhân bị khô.
Có thể thay thế tinh bột ngô trong công thức làm vỏ bánh không?
Tinh bột ngô giúp vỏ bánh xu xê có độ giòn nhẹ. Nếu bạn không có tinh bột ngô hoặc thích vỏ bánh chỉ có độ dai dẻo hoàn toàn, bạn có thể bỏ qua tinh bột ngô và thay thế bằng lượng bột năng tương ứng hoặc chỉ dùng nguyên bột năng. Tuy nhiên, hương vị và kết cấu có thể sẽ khác một chút so với công thức chuẩn.
Bánh xu xê bảo quản được bao lâu và cách tốt nhất để bảo quản?
Bánh xu xê có thể bảo quản ở nhiệt độ phòng (tránh ánh nắng trực tiếp) trong 1-2 ngày. Để bánh tươi ngon lâu hơn, bạn nên bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh từ 4-5 ngày. Khi ăn, có thể làm nóng lại bằng lò vi sóng khoảng 30 giây hoặc để bánh tự nguội về nhiệt độ phòng để cảm nhận độ dẻo ngon nhất.
Hy vọng với những hướng dẫn chi tiết về cách làm bánh xu xê này, bạn đã có đủ thông tin để tự tay tạo ra những chiếc bánh phu thê thơm ngon, mang đậm hương vị truyền thống ngay tại căn bếp của mình. Hãy thử sức và chia sẻ thành quả với gia đình và bạn bè nhé! NAN N KABAB chúc bạn thành công và có những trải nghiệm ẩm thực thú vị.